ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว

          ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว ได้จัดบริการดูแลผู้ป่วย ทั้งการดูแลผู้ป่วยนอก ดูแลผู้ป่วยที่มารับการรักษาในโรงพยาบาล และการออกแบบการดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องที่บ้าน โดยอาศัยความรู้ ทักษะในการประเมินสุขภาพครอบคลุมทุกมิติของการดูแลสุขภาพ ทั้งในระดับบุคคล ครอบครัว และชุมชน เป็นการดูแลสำหรับประชากรทุกกลุ่มวัย ตั้งแต่เกิดจนตาย รวมทั้งการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย

          ทั้งนี้ ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัวยังได้ดำเนินการ จัดการฝึกอบรมหลักสูตรแพทย์ประจำบ้านเพื่อวุฒิบัตรแสดงความรู้ความชำนาญในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม สาขาเวชศาสตร์ครอบครัว เพื่อผลิตแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวที่เหมาะสมกับการทำงานในระบบบริการปฐมภูมิที่มีความหลากหลายในแต่ละบริบท

ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว ประกอบด้วย 2 สาขาวิชา คือ

          1. สาขาวิชาเวชศาสตร์ครอบครัว เป็นสาขาการแพทย์เฉพาะทางแขนงหนึ่งที่รวมความรู้ทางการแพทย์และสาขาวิชาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดการดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวม โดยมีพันธกิจที่มุ้งเน้นการพัฒนาระบบบริการวิชาการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านเวชศาสตร์ครอบครัวและระบบบริการปฐมภูมิ รวมถึงการจัดหลักสูตรฝึกอบรมเวชศาสตร์ครอบครัวทั้งในระดับก่อนปริญญาและหลังปริญญา

          2. สาขาวิชาระบาดวิทยาคลินิก เป็นศาสตร์พื้นฐานสำหรับวิชาชีพแพทย์ในการสร้างและสังเคราะห์องค์ความรู้ด้านการวินิจฉัยโรค การหาสาเหตุการเกิดโรค การรักษา ผ่านงานวิจัยทางคลินิก มีพันธกิจร่วมกับภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว ในการบูรณาการความรู้ทางระบาดวิทยาคลินิก ระบบบริการปฐมภูมิ และงานวิจัยทางคลินิก 

จะเป็นแบบอย่างโรงเรียนแพทย์ที่มีระบบการดูแลผู้ป่วยแบบเวชศาสตร์ครอบครัวในชุมชนที่สมบูรณ์แบบ

เป็นสถาบันฝึกอบรมด้านเวชศาสตร์ครอบครัวและผลิตนวัตกรรมองค์ความรู้สำหรับงานบริการปฐมภูมิที่เป็นเลิศในระดับเขตภาคเหนือตอนล่าง

1. พันธกิจด้านการฝึกอบรมเวชศาสตร์ครอบครัว และระบาดวิทยาคลินิก ทั้งในระดับก่อนปริญญา และหลังปริญญา

    กลุ่มเป้าหมายหลัก คือ นิสิตแพทย์ในระดับแพทยศาสตรบัณฑิต แพทย์ประจำบ้าน และผู้ที่สนใจใน สาขาเวชศาสตร์ครอบครัว และระบาดวิทยาคลินิก เพื่อให้ได้รับความรู้ ประสบการณ์ ความชำนาญเฉพาะทาง และสอบผ่านหลักสูตรการศึกษาตามระยะเวลา

2. พันธกิจด้านพัฒนาระบบบริการวิชาการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านเวชศาสตร์ครอบครัว ระบบบริการปฐมภูมิ และระบาดวิทยาคลินิก

    กลุ่มเป้าหมายหลัก คือ ผู้ป่วยและครอบครัว ประชาชน และบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อให้ได้รับการบริการตรวจดูแลรักษา ป้องกัน และสร้างเสริมสุขภาพ มีระบบบริการอย่างเป็นองค์รวม ร่วมกับแพทย์สาขาต่างๆ

3. พันธกิจด้านศึกษาวิจัยคลินิก จัดการความรู้ และบูรณาการงานวิจัยด้านเวชศาสตร์ครอบครัว ระบบบริการปฐมภูมิ ร่วมกับงานระบาดวิทยาคลินิก

    กลุ่มเป้าหมายหลัก คือ แพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อเสริมสร้างองค์ความรู้ด้านระบาดวิทยาคลินิก และเพิ่มทักษะด้านสถิติศาสตร์คลินิก ในการสร้างงานวิจัยทางคลินิก

พันธกิจหลักสูตรแพทย์ประจำบ้าน

1. ด้านการดูแลผู้ป่วย

• มีคุณธรรม จริยธรรม ให้ความสำคัญกับการดูแลผู้ป่วยเป็นศูนย์กลางโดยให้ครอบครัวมีส่วนร่วม
  ในการออกแบบการดูแลการรักษาที่เหมาะสมกับบริบท

2. ด้านภาวะผู้นำและการทำงานเป็นทีม

• มีทักษะการทำงานเป็นทีม บูรณาการร่วมรักษากับสหวิชาชีพทั้งภายในองค์กรและภายนอกองค์กร โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างระบบการดูแลสุขภาพรวม ร่วมองค์ความรู้ที่หลากหลาย (Integrative care) ที่สามารถส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัวที่ต้องการดูแลในระยะยาว

3. ด้านการสร้างองค์ความรู้

• มีความโดดเด่นในการแสวงหาความรู้ด้วยการทำวิจัยด้านเวชศาสตร์ครอบครัว โดยใช้องค์ความรู้ทางระบาดวิทยาคลินิก (Clinical epidemiology) หรือ ความรู้การวิจัยเพื่อนำนโยบายสู่การปฏิบัติ (Implementation research : IR) เพื่อประโยชน์สำหรับพัฒนาระบบสุขภาพ

ปณิธานของแผนงานฝึกอบรม

 “ผลิตบัณฑิตแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ที่มีความรู้ ความสามารถ มีคุณธรรม จริยธรรม สร้างงานวิจัยและนวัตกรรม เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ ให้บริการทางการแพทย์ระดับมาตรฐานสากล รวมถึงการบริการวิชาการเพื่อสังคม และทำนุศิลปะวัฒนธรรมอันดีงาม”

ผลสัมฤทธิ์ของแผนงานฝึกอบรม

            แผนงานฝึกอบรม กำหนดผลสัมฤทธิ์ของการฝึกอบรม โดยอ้างอิงตามหลักสูตรการฝึกอบรมแพทย์ประจำบ้าน
เพื่อวุฒิบัตรแสดงความรู้ความชำนาญในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม สาขาเวชศาสตร์ครอบครัว ฉบับปรับปรุง ปี พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยแพทย์ที่จบการฝึกอบรมเฉพาะทางสาขาเวชศาสตร์ครอบครัว ต้องมีคุณสมบัติและความรู้ ความสามารถขั้นต่ำตามสมรรถนะหลักทั้ง ๖ ด้านดังต่อไปนี้

1.) การดูแลรักษาผู้ป่วย (Patient Care)

            1.1 สามารถให้การบริบาลระดับปฐมภูมิที่มีคุณภาพสำหรับทุกกลุ่มอายุ (High quality primary care for all age groups)

            1.2 สามารถให้การดูแลที่ครอบคลุมทั้งการส่งเสริม ป้องกัน รักษา และฟื้นฟูสุขภาพ (Comprehensive care)          
            1.3 ดูแลผู้ป่วยนอก (Ambulatory care) ทั้งผู้ป่วยเฉียบพลัน (Acute care) และผู้ป่วยเรื้อรัง (Chronic care)  สามารถรับปรึกษา และส่งต่อผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม

            1.4 ดูแลผู้ป่วยที่มารับการรักษาในโรงพยาบาลได้อย่างเหมาะสม (Appropriated inpatient care)         

            1.5 สามารถให้การดูแลผู้ป่วยที่บ้าน (Home care) โดยเฉพาะกลุ่มผู้สูงอายุ ผู้พิการ และทุพพลภาพ

            1.6 สามารถให้การดูแลแบบประคับประคอง (Palliative care)     

2. ความรู้และทักษะเวชกรรม (Medical Knowledge and Skills)
          2.1 เข้าใจวิทยาศาสตร์การแพทย์พื้นฐานของร่างกายและจิตใจ ของระดับบุคคลทุกกลุ่มวัย

          2.2 มีความรู้ความสามารถในวิชาชีพ และเชี่ยวชาญในสาขาเวชศาสตร์ครอบครัว

          2.3 ดูแลโดยมุ่งเน้นครอบครัว (Family Oriented Approach)

          2.4 ดูแลโดยมุ่งเน้นชุมชน (Community Oriented Approach)

          2.5 มีความเชี่ยวชาญในด้านเวชศาสตร์ครอบครัวในกลุ่มประชากรหรือการรักษาที่ลักษณะจำเพาะ

3. ทักษะระหว่างบุคคลและการสื่อสาร (Interpersonal Skills and Communication)

            3.1 นำเสนอข้อมูลผู้ป่วยและอภิปรายปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพ

            3.2 มีทักษะการสื่อสาร ปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลโดยมีผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง ซึ่งก่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนข้อมูลและความร่วมมือจากผู้ป่วยและญาติ (Person-centered and Holistic Care)

            3.3 มีทักษะการเป็นผู้นำทีมให้การรักษาทำให้เกิดการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพและการเคารพกันระหว่างสมาชิก ในทีมตลอดจนประชากรในชุมชนที่รับผิดชอบ

            3.4 ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์ ผู้ป่วย และครอบครัวผู้ป่วย (Doctor-patient-family relationship) โดยสามารถ สื่อสารให้ข้อมูลแก่ผู้ป่วย ญาติ ครอบครัวและชุมชน ได้อย่างถูกต้อง และมีประสิทธิภาพ มีเมตตา เคารพการ  ตัดสินใจและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์

            3.5 มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี ทำงานกับผู้ร่วมงานทุกระดับอย่างมีประสิทธิภาพ  (Coordinate care)

            3.6 เป็นที่ปรึกษาและให้คำแนะนำแก่แพทย์และบุคลากรอื่น โดยเฉพาะทางเวชศาสตร์ครอบครัว              

4. การเรียนรู้จากการปฏิบัติและการพัฒนาตนเอง (Practice- based Learning and Improvement)

             4.1 มีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพของระบบงานบริการปฐมภูมิผ่านการปฏิบัติ (Practice-Based)

            4.2 มีความสนใจเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่องเพื่อการดูแลผู้ป่วยที่ดี

            4.3 มีสามารถดำเนินงานวิจัย สร้างองค์ความรู้ใหม่ทางการแพทย์ที่ตอบสนองต่อปัญหาของระบบสุขภาพได้

            4.4 วิพากษ์บทความ งานวิจัยทางการแพทย์ หรือหลักฐานเชิงประจักษ์ทางการแพทย์ในลักษณะต่างๆนำมามาประยุกต์ใช้ในเวชปฏิบัติได้อย่างเหมาะสม

5. ความเป็นมืออาชีพ (Professionalism)

            5.1 มีคุณธรรม จริยธรรม และเจตคติอันดีต่อผู้ป่วย ญาติ ผู้ร่วมงาน เพื่อนร่วมวิชาชีพ  และชุมชน

            5.2 มีความสนใจใฝ่รู้ และสามารถพัฒนาไปสู่ความเป็นผู้เรียนรู้ต่อเนื่องตลอดชีวิต

            5.3 มีทักษะ non-technical skills

            5.4 มีความรับผิดชอบต่อผู้ป่วย สังคม วิชาชีพ และต่อตนเอง

            5.5 มีความเห็นอกเห็นใจ ความเคารพต่อผู้อื่น และยึดมั่นในหลักการทางเวชจริยศาสตร์

6. การปฏิบัติบนฐานแห่งระบบ (Systems- based Practice)

            6.1 มีความตระหนักและมีส่วนร่วมในการดำเนินงานตามนโยบายเพื่อการพัฒนาระบบสุขภาพไทยโดยคำนึงถึงประเด็นที่เกี่ยวข้องดังนี้
                1.) บทบาทของการแพทย์ทางเลือก
                2.) ระบบสุขภาพและการพัฒนาสาธารณสุขไทย
                3.) ระบบประกันสุขภาพ
                4.) นโยบายการใช้ยาระดับชาติ บัญชียาหลักแห่งชาติ การใช้ยา อย่างสมเหตุผล
                5.) กฎหมายทางการแพทย์ หลักการบริหารจัดการต่างๆ
                6.) บทบาทอนาคตในการบริการสุขภาพ
                7.) พฤติกรรมแห่งวิชาชีพ

            6.2 มีความรู้เกี่ยวกับการจัดการ ออกแบบระบบบริการปฐมภูมิ (Primary Care Management) ให้เหมาะสมกับบริบทที่ปฏิบัติงาน

            6.3 มีความรู้และมีส่วนร่วมในระบบพัฒนาคุณภาพการดูแลรักษาผู้ป่วย

            6.4 ใช้ทรัพยากรสุขภาพอย่างเหมาะสม (Cost Consciousness Medicine) และสามารถปรับเปลี่ยนการดูแลรักษาผู้ป่วยให้เข้ากับบริบทของการบริการสาธารณสุขโดยอยู่บนพื้นฐานตามมาตรฐานวิชาชีพ

            6.5 สามารถทำหน้าที่เป็นแหล่งข้อมูลให้กับประชากรในความดูแล (Resource Person of  a Defined
                  Population)

            6.6 มีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของการให้บริการทางการแพทย์ โดยคำนึงความปลอดภัยของผู้ป่วย (Patient safety)

            6.7 สามารถร่วมดำเนินการการประกันคุณภาพและควบคุมคุณภาพอย่างต่อเนื่อง  (Quality Assurance - QA and Continuous Quality Improvement - CQI)

3.ศึกษาวิจัย ระบาดวิทยาคลินิก จัดการความรู้ด้านเวชศาสตร์ครอบครัวและระบบบริการปฐมภูมิ

-

ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว ชั้น 3 อาคารสิรินธร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

เลขที่ 99 หมู่ 9 ถนนพิษณุโลก-นครสวรรค์ ตำบลท่าโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก 65000